زردی نوزاد ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین غیرکونژوگه (غیرمستقیم) در خون است. درمان زردی به سطح بیلی‌روبین، علت زمینه‌ای، سن نوزاد و سایر عوامل بستگی دارد. در ادامه روش‌های درمانی را به‌طور علمی بررسی می‌کنیم.

1. فتوتراپی (نوردرمانی)

مکانیسم اثر:

• نور آبی با طول موج ۴۶۰-۴۹۰ نانومتر موجب تبدیل بیلی‌روبین غیرکونژوگه به ایزومرهای محلول در آب می‌شود که می‌توانند بدون نیاز به تبدیل در کبد، از طریق ادرار و مدفوع دفع شوند.

انواع فتوتراپی:

1. فتوتراپی استاندارد:

• استفاده از یک منبع نور آبی با شدت متوسط درمان صورت میگیرد.

شما با اجاره دستگاه زردی نوزاد میتوانید به راحنی درمنزل هم تست و هم درمان را پیش ببرید.

2. فتوتراپی شدید (Intensive Phototherapy):

• استفاده از چندین منبع نوری با شدت بالا برای افزایش اثر درمانی.

3. فتوتراپی فیبر نوری (Bili Blanket):

• دستگاهی که یک پد نورانی را روی پوست نوزاد قرار می‌دهد.

2. تغذیه مناسب و افزایش دفع بیلی‌روبین

مکانیسم اثر:

• افزایش دفعات تغذیه موجب افزایش حرکات روده‌ای و دفع سریع‌تر بیلی‌روبین از طریق مدفوع می‌شود. در نتیجه بیلی روبین کاهش پیدا خواهد کرد

توصیه‌ها:

 نوزاد حداقل ۸ تا ۱۲ بار در روز با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه شود.

 در صورت کم بودن شیر مادر، از شیر دوشیده‌شده یا شیر خشک استفاده شود.

 در موارد زردی ناشی از شیر مادر، ممکن است نیاز به قطع موقت شیردهی (۲۴-۴۸ ساعت) باشد.

در نوزادانی که هفته دوم متولد میشوند و درگیر زردی میشوند تحت این شرایط شیر مادر به مدت 48 ساعت قطع میشود.

3. ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG)

موارد مصرف:

• در ناسازگاری Rh یا ABO که منجر به همولیز و تخریب شدید گلبول‌های قرمز می‌شود، استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر:

• IVIG با مهار آنتی‌بادی‌های مادری که به گلبول‌های قرمز نوزاد حمله می‌کنند، میزان همولیز و تولید بیلی‌روبین را کاهش می‌دهد.

دوز و نحوه مصرف:

• دوز: ۰.۵ تا ۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نوزاد، طی ۲ ساعت به‌صورت داخل وریدی تجویز می‌شود.

• در ۵۰-۷۰٪ موارد نیاز به تعویض خون را کاهش می‌دهد.

این روش برای زردی با شدت بالا تجویز میگردد.

4. تعویض خون (Exchange Transfusion)موارد مصرف:

• اگر سطح بیلی‌روبین بیش از حد مجاز باشد و خطر کرنیکتروس (آسیب مغزی ناشی از بیلی‌روبین بالا) وجود داشته باشد.

• در موارد ناسازگاری Rh یا ABO با همولیز شدید که به IVIG پاسخ نمی‌دهد.

مکانیسم اثر:

• خون نوزاد به‌تدریج با خون سازگار و بدون آنتی‌بادی مادر جایگزین می‌شود، که منجر به کاهش سریع بیلی‌روبین و جلوگیری از آسیب مغزی می‌شود.

روش انجام:

• معمولاً از طریق ورید و شریان نافی خون نوزاد به‌صورت تدریجی خارج و با خون جدید جایگزین می‌شود.

• هر بار ۵ تا ۱۰ میلی‌لیتر خون تعویض می‌شود تا کل حجم خون نوزاد دو برابر جایگزین شود.

عوارض احتمالی:

 عدم تعادل الکترولیت‌ها

 عفونت

 کاهش ناگهانی کلسیم خون

5. داروهای کاهش‌دهنده بیلی‌روبین

در موارد خاص، داروهایی برای مهار تولید بیلی‌روبین یا افزایش دفع آن تجویز می‌شوند، اما استفاده از آنها رایج نیست.

الف) فنوباربیتال

 مکانیسم اثر: افزایش فعالیت آنزیم‌های کبدی برای تبدیل سریع‌تر بیلی‌روبین.

 کاربرد: در نوزادانی با اختلالات کبدی مانند سندرم کریگلر-نجار نوع ۲ البته این دارو منسوخ شده میباشد و ضد تشنج است توصیه میکنیم توسط اجاره دستگاه زردی نوزاد درمان را انجام دهید.

ب) کلستیرامین

 مکانیسم اثر: مهار بازجذب بیلی‌روبین از روده و افزایش دفع آن از طریق مدفوع.

ج) پروبیوتیک‌ها

 مکانیسم اثر: افزایش رشد باکتری‌های روده که باعث کاهش بازجذب بیلی‌روبین می‌شوند.

 موارد استفاده: در برخی مطالعات نشان داده شده که پروبیوتیک‌ها می‌توانند مدت زردی را کاهش دهند.

چه زمانی زردی نوزاد خطرناک است؟

 زردی در ۲۴ ساعت اول زندگی: احتمال ناسازگاری خونی یا عفونت.

 سطح بیلی‌روبین بالاتر از حد خطرناک (بسته به سن و وزن نوزاد).

 وجود علائم عصبی مانند بی‌حالی شدید، کاهش رفلکس‌های نوزاد و عدم هوشیاری کافی.

اگر نوزاد دارای شرایط مناسب باشد میتوانید با اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران مسیر درمان زردی را در محیط امن منزل پیش ببرید.